Apple Тим Кукнинг хаёлини ўғирлаган сирли технологияга миллионларни тикмоқда
Тим Кук 2011 йилда Apple Inc.’нинг раҳбарига айланганидан буён кўплаб технологик ғояларни илгари суриб келмоқда. Ҳайдовчисиз машина, сунъий ақл, телевизион узатиш. Аммо, Тим улардан ҳеч бирига “тўлдирилган воқелик”качалик киришмаган. Тим Кукнинг бу янгилиги реал шароитни сурат, видео, маълумот ва ўйинлар билан тўлдиришни ваъда қилмоқда. Тим “AR”, “augmented reality”, яъни “бойитилган” ёки “тўлдирилган” воқеликни гўёки овқат тановул қилишдек муҳим кундалик заруратлардан бирига айлантирмоқчи.
Apple бунинг учун 100 дан ошиқ энг иқтидорли аппарат ва дастурий таъминот ишлаб чиқарувчилари, Oculus ва HoloLens виртуал воқелик технологиялари ижодкорларини, 3D ўйинлар ишлаб чиқарувчиларидан иборат жамоани шакллантирган. AR-кўзойнаклари масаласида 2014 йилда шов-шув бўлган Google Glass кўзойнаклари тақдирини ҳам унутмаслик керак. Ҳозирча Google бу масалада аниқ бир янгилик қила олгани йўқ.
Bloomberg нашрида ёзилишича, Apple AR технологияси учун айфон смартфонларига симсиз уланадиган рақамли кўзойнакларни ихтиро қилиш билан банд. Бу кашфиёт фойдаланувчига фильм, видео контент ва хариталарни кўришга ёрдам беради.
Келажакда AR’га эга iPhone атроф-муҳитни англаш, бу тўғрида фойдаланувчига маълумот беради, мисол учун камераси ёрдамида бирор номаълум ўсимликни сканер қилиб, у тўғридаги маълумотларни Wikipedia каби электрон нашрлардан топиб беради. Маълумотлар экран ёки “ақлли кўзойнак”да намойиш этилади. Айниқса, технология сайёҳларга меъморий обидалар тўғрисида, уларнинг жойлашган жойлари ҳақида харитада маълумот беради.
Global Market Insights тадқиқотлар компаниясининг маълумот беришича, 2024 йилга келиб “тўлдирилган воқелик” технологияси бозори 80 фоизга ошиб, унинг маблағ айланмаси 165 млн. долларни ташкил этади. Истиқболда айфонларда татбиқ этиладиган бу технология бренднинг бозордаги ўрнини мустаҳкамлаш учун зарур.
AR технологияси кўпчилик учун яхши таниш бўлган VR (виртуал воқелик) технологиясининг “амакиваччаси”. Виртуал воқелик фойдаланувчини тамоман “сохта” бўлган виртуал оламга олиб кирса, AR реал оламни виртуал жиҳатлар билан тўлдиради. Тим айнан шунинг учун ҳам келажакда виртуал эмас, тўлдирилган воқелик технологиясига эҳтиёж ошишига ишонади.
Apple iPhone’нинг камерасига жорий қилган махсус илова юз-қиёфани таниши, объектларни аниқлаш, атроф-муҳитнинг харитасини тузиш ва бошқа муҳим жиҳатларга эга бўлади. Аммо бу ғояни амалга ошириш осон эмас. Бунинг учун зарур медиа маҳсулот, иловалар ишлаб чиқариш керак бўлади. Айниқса, ихчамликни хуш кўрадиган компания учун. Модомики, келажакда айфонлар “тўлдирилган воқелик” кўзойнаклари учун 3D сиғимли видео оқим етказиб бериши керак экан, ўз навбатида смартфон ҳам катта қувватга муҳтож бўлади.
Apple Watch яратилаётганда ҳам компаниядан ва ташқаридан жалб қилинган илғор мутахассислар ҳамкорликда ишлашган. Тўлдирилган воқелик технологияси ривожи учун ҳам Apple 2015 йилда Dolby компаниясида ишлаб келган таниқли эксперт Майк Роквелни ва AR кўзойнакларини ишлаб чиқарувчи Meta фирмаси билан ҳамкорлик ўрнатди.
Apple, шунингдек янги технологияга мўлжалланган 3D видео маҳсулотларни ишлаб чиқариш учун Amazon’нинг Lumberyard виртуал воқелик платформаси етакчи муҳандиси Коди Вайт, таниқли дастурчи Дункан Макробертсни, Oculus тадқиқотчиси Юрий Петров, HoloLens ва Google Earth лойиҳалари муҳандиси Ави Бар-Зивни ишга ёллаган.
Apple iPhone’нинг камера имкониятлари ва тўлдирилган воқелик кўзойнагининг оптик линзаларини такомиллаштириш учун нуфузли технологларни жалб қилган. Шунингдек, King Kong, Avatar каби таниқли фильмларнинг 3D анимацияларини тайёрлаган Weta Digital, Metaio, Magic Leap компаниялари билан ҳамкорлик бўйича шартнома имзолаган.
iPhone’да AR технологияси билан боғлиқ сурат олгандан сўнг унинг бош нуқтасини белгилаш, муайян объектларни ажратиш ва унинг ҳолатини ўзгартириш, виртуал объект ва эффектлар орқали суратларни бойитиш билан PrimeSense компанияси шуғулланмоқда. Дейлик, “Тошкент” телеминорасига келган сайёҳ минорани махсус илова орқали сканер қилиб, ўз қарашларини баён этса, бу иловага эга бошқа сайёҳлар ҳам кейинчалик минорани суратга олганларида аввалги муносабатларни кузатиб боришлари мумкин бўлади.
Apple бу гал бошқаларнинг бу технологияга пул тикиб, нимага эришишларига қараб ҳаракатланиш сиёсатидан воз кечди ва “тўлдирилган воқелик”ка аямасдан пул тикмоқда. 2018 йилдан Apple’нинг “тўлдирилган воқелик” технологияси бизга “сеҳрли” кўзойнак орқали тўловларни амалга ошириш, электрон хариталарни кўриш, фильмлар томоша қилиш, ўйинлар ўйнаш ва ҳаётни янада қулайлаштириш мумкин бўлади.
