“Кўчманчи” компьютерлар ҳақида нималарни биласиз?

“Кўчманчи” компьютерлар ҳақида нималарни биласиз?

Инсоният доимо енгилликка интилади. Бекорга «эринчоқлик – ихтироларнинг онаси» дейишмаган. Қўлда ҳисоблашга эриниб, аввал калкулятор, кейин эса компьютер яратилди. Аммо вақт ўтиб, бу ҳам қониқтирмай қўйди. Чунки компьютер бир жойда туради, доимо қўл остида бўлмайди. Истаган пайтида, хоҳлаган жойида ишлай олмайди. Шунда инсон кейинги кашфиётга қўл урди – «кўчманчи» компьютерлар яратилди. Уларни «лептоп» – «тиззага қўйиладиган компьютер» дея номладилар. Халқ орасида бу машиналар тез оммалашиб, «ноутбук» номи билан машҳур бўлиб кетди.

Ноутбук – қулай, осон олиб юриш мумкин бўлган шахсий компьютер бўлиб, унинг корпусига оддий компьютерларнинг энг муҳим таркибий қисмлари жамланган. Уларга дисплей (екран), клавиатура, сичқонча ўрнига алоҳида кўрсатиш-белгилаш қурилмаси (тачпед), DVD дискларга ахборот ёзиш ва ўқиш қурилмаси, аккумулятор батареяси ва овоз динамиклари киради. Бундай шахсий компьютерлар ўзининг унча катта бўлмаган ўлчамлари ва нисбатан енгил вазни билан ажралиб туради. Тўлиқ зарядланган ноутбуклар 1 соатдан 10 соатгача ўчмай ишлаши мумкин.

Ноутбукка бўлган талаб йилдан йилга ўсиб бормоқда. Бунинг сабабини билиш учун стол устида турадиган оддий компьютерлар (улар «стационар компьютер» ёки «десктоп» деб аталади) билан ноутбукларни таққослаб кўрамиз.

desktop_vs_laptop

Ноутбукларнинг устун бўлган жиҳатлари:

  • Кичик ҳажм ва енгиллиги. Бу ноутбукларнинг энг асосий қулайлиги ҳисобланади. Уларни хизмат сафарларига, шаҳар чеккасидаги дала ҳовлиларга, дам олиш уйлари ва бошқа жойларга осонгина олиб кетиш мумкин. Шу мақсадда ноутбукларни солиб юриш учун махсус сумкалар тайёрланган бўлиб, улар анча мустаҳкам бўлади. Оддий стол компьютерларини эса бошқа жойга олиб бориш у ёқда турсин, бир хонадан иккинчи хонага кўчириб ўтказишнинг ўзи етарлича муаммоларни келтириб чиқаради.
  • Ноутбукда ишлаш учун унга бошқа қурилмаларни улаш шарт эмас. Юқорида айтиб ўтилганидек, дисплей, клавиатура, сичқонча ўрнига тачпед, овоз динамикларининг барчаси ноутбукда жамланган. Шунчаки, керак бўлсагина унга алоҳида ташқи монитор, сичқонча, овоз қурилмалари, ўйин учун жойстикларни улаш мумкин.
  • Узоқ вақт ток манбаисиз ишлай олиши. Оддий стол компьютерлари ток манбаисиз ишлай олмайди. Ноутбуклар бир марта тўлиқ зарядлангандан кейин, электр токи бўлмай қолган тақдирда ҳам ўртача 2–3 соат автоном ҳолда ишлай олади. Шунинг учун ноутбукларни поездда, самолётда, автомобилларда, кафе ва умуман, кўчаларда ишлатиш мумкин.
  • Алоқа тармоқларига симсиз улана олиш имконияти. Ҳозирги кунда ишлаб чиқарилаётган ноутбукларнинг деярлари ҳаммасига Wi-Fi (cимсиз узатиш канали) адаптер жойлаштирилган бўлиб, у интернет тармоғига ортиқча симларсиз уланиш имкониятини беради. Бунинг учун Wi-Fi тармоғини ташкил қилиб берувчи кириш нуқталари бўлиши лозим. Бундай уланиш нуқталари кўпгина кафе ва ресторанларга, кўнгил очиш боғлари ва паркларга, аэропортларга ва меҳмонхоналарга ўрнатилади. Шунингдек, бундай уланиш нуқталари шаҳарнинг маълум туманларига ҳам жойлаштирилади. Оддий стол компьютерлари эса бундай ички қурилмага эга эмас. Бунинг учун Wi-Fi ташқи қурилмасини сотиб олиш керак бўлади.

Ноутбукларнинг камчиликлари:

  • Нархининг қимматлиги. Бу ноутбукларнинг энг катта камчилиги. Бир хил қурилма ва қўшимчаларга эга бўлган стол компьютери ва ноутбук солиштирса, ноутбукнинг нархи ўртача $150 қимматроқ бўлади. Бундан ташқари, ноутбукларга нисбатан оддий компьютерлардан фойдаланиш самарадорлиги юқори.
  • Иш унумдорлигининг юқори эмаслиги. Ноутбукларнинг кичик ўлчамлари ишлаш давомида уни совитиб туриш учун махсус талабларни келтириб чиқаради. Юқори графикали ўйинларни ўйнашга мўлжалланган ноутбуклар ҳам худди шундай талабларга мўлжалланган стол компьютерлари билан тенглаша олмайди, хусусан, уч ўлчамли моделлаштириш ва лойиҳалаш, муҳандислик ҳисоб-китоблари ва шунга ўхшашлар. Ўлчамларнинг кичиклиги туфайли ноутбуклар кам қувват сарфлашга мўлжалланган. Агар уларда юқорида санаб ўтилган «оғир» ишлар бажарилса, тезда қизиб кетади. Бу эса баъзан ноутбукларнинг иш давомида ўчиб қолишига олиб келиши мумкин.
  • Модернизациялашнинг чегараланганлиги. Ноутбук таркибий қисмлари, масалан, процессор, видеокарта, тезкор хотира (RАМ), доимий хотира қурилмалари асосан ўша модель учунгина мўлжаллаб ишлаб чиқарилган бўлади. Агар ноутбукнинг қайсидир қисми бузилган бўлса ёки янгироғига алмаштириш керак бўлса, ўша қисмни топиш қийин бўлади. Стол компьютерларида эса тезкор хотира қурилмаси, қаттиқ диск ва шу кабиларни мустақил равишда осонгина алмаштириш мумкин. Ноутбукларда алмаштириш мумкин бўлган тақдирда ҳам юқори малакали уста-мутахассисларга мурожаат қилиш керак бўлади.
  • Турли хил операцион тизимлар билан мослаша олмаслик. Ноутбук ишлаб чиқарувчиларнинг кўпчилиги уни маълум бир операцион тизимда ишлашга мўлжаллайдилар. Чунки ноутбукларда оддий компьютерларникига қараганда махсус дастурлар кўпроқ ишлатилади ва бу дастурлар фақат муайян операцион тизимлардагина ишлай олади.
Macbook Air

Macbook Air

Оддий стол компьютерларидан фарқли равишда, ноутбукларда дисплей ва киритиш қурилмалари (клавиатура ва тачпед) «ўзиники», яъни унинг ичига жойлаштирилган бўлади. Бу бир томондан кўчириб юриш учун қулай бўлса, улардан фойдаланишнинг сифати ва қулайлиги юқори эмас. Маълумки, оддий клавиатурада иккита асосий блок бор: ҳарфлар ва рақамлар. Ҳозирги ноутбукларнинг кўпчилигининг клавиатураси фақат ҳарф блокидан иборат, баъзи моделлардагина рақамлар блоки ҳам жойлаштирилади. Ундан ташқари тугмачалар ҳам кичикроқ бўлади. Бу эса баъзи фойдаланувчиларга ноқулайлик туғдиради. Тачпед эса сичқончанинг ўрнини тўлиқ босолмайди. Кўпгина ноутбукларнинг дисплей ўлчамлари оддий мониторларникидан кичик бўлади. Агар унинг ўлчамлари катталаштирилса, экран ҳам катталашади, клавиатурага ҳам жой очилади. Фақат бунда ноутбукнинг вазни ортиб кетади, бу эса уни олиб юришга қийинчилик туғдиради.

Ишдан чиқиш эҳтимоллиги жиҳатидан ноутбук олдинда туради. Уларни осонгина кўчириб юриш мумкинлиги қулайлик хисобланса, олиб юриш давомида уларни бирон жойга уриб олиш, тушириб юбориш, синдириш мумкинлиги унинг камчилиги ҳособланади. Ноутбукларга осонгина «жароҳат етказиш» мумкин. Масалан, агар монитор билан клавиатура орасида қандайдир буюм қолиб кетиб, экран ёпиб юборилса, монитор синиши мумкин. Ёки, клавиатуранинг устига бирор суюқлик тўкилиб кетса, унинг тагида жойлашган электр плата ишдан чиқади.

Юқорида санаб ўтилган камчиликлари мавжудлигига қарамасдан, ноутбуклар вақт ўтгани сайин янада кенгроқ тарқалиб бормоқда. Уларни қандай танласа бўлади? Аввало айтиш керакки, барча ноутбукларнинг ички механизмлари деярли бир хил бўлади. Шунинг учун, ўзингизга керакли конфигурациядаги ноутбукни учратганингизда, унинг корпусига эътибор беринг. Нархи ҳам, сифати ҳам ўртача бўлган ноутбукларнинг корпуси пластмассадан тайёрланган, агар эътибор берган бўлсангиз. Аслида бу типдаги электрон машиналарнинг энг яхшилари пластмассадан эмас, балки литийдан тайёрланган металл корпусга эга. Чунки бу бир нечта муаммони ҳал қилиб беради.

Биринчидан, бундай металл корпусга ички компонентлар махсус усулда махкамланган, натижада ноутбук юқори механик мустаҳкамликка эришади.

Иккинчидан, марказий процессорнинг тўғридан-тўғри металл корпусга маҳкамланиши унинг совиши масаласини самарали ҳал қилади. Шундай қилинганда процессор максимал қувват билан ишлаганда ҳам ноутбукнинг ҳарорати 10 даражадан кўпга ошмайди. Бунда литийли металл корпус радиатор вазифасини бажаради. Учинчидан, корпуснинг таркибий қисмлари бир-бирига силикон орқали маҳкамланади ва бу ташқи зарарли таъсирлардан ҳимоя вазифасини бажаради. Бундай турдаги ҳимоя ёрдамида ноутбук бемалол чанг-тўзонли ва ёмғирли муҳитда ишлай олади, шунингдек, 2 кун давомида қуюқ туманда ҳам.

Тўртинчидан, литийдан тайёрланган тўлиқ металл корпус ноутбукнинг ички қурилмаларини ташқи радиацион, электромагнит ва электростатик таъсирлардан ҳимоялайди. Бундан ташқари ички қурилмалардан ҳосил бўладиган радиациянинг ташқарига тарқалиши минимал даражада бўлишини ҳам таъминлайди.

Лекин уларнинг бир камчилиги – нархининг баландлигидир. Шу ўринда компьютер сотувчиларининг яхши бир маслаҳати ёдга тушади:

«Ноутбук оладиган бўсангиз, имкон даражасида яхшироғини олинг, чунки уни модернизациялаш жуда қийин».

Манба: “Megabyte” jurnali

Хабарларни тез ва осон ўқиш учун Андроид иловамизни сақлаб олинг.