Нега аксар йирик компаниялар кўплаб ходимларини ишдан бўшатишяпди?

Нега аксар йирик компаниялар кўплаб ходимларини ишдан бўшатишяпди?

Сўнгги пайтларда ўз ходимларини ишдан бўшатаётган йирик техногигант компаниялар ҳақида жуда кўп эшитдик ва улар орасида шубҳали ўхшашлик мавжуд. Ушбу "challenge"га ҳануз Apple қўшилгани йўқ. Ишчилар бўшатилиши табиий ҳол бўлиб туюлиши мумкин, аммо компаниялар бу борада бир-биридан ўрнак олиши ғалати.

Аслини олганда бу компанияларнинг ҳеч бири банкротлик ёки иқтисодий инқироз ҳолатида эмас. Юқоридаги компаниялар ахборот технологиялари бозорида иқтисодий кўрсаткичлари бўйича етакчи. Пандемия даврида энг кўп фойда кўрганлар ҳам улар. Ходимларнинг ишдан бўшатилиши сабаби уларнинг яхши ишлай олмаётганлари билан боғлиқ эмас. "Компаниялар тўсатдан бундай қилиши сабаби инвесторларнинг компаниялар ҳақидаги қадриятлари ўзгарганида. Инвесторлар олдинги каби компанияларнинг даромадига эътибор қилишмаяпди. Техногигантлар йилига 20-30%лик ўсиш қайд этяпди, шундай бўлсада инвесторлар олдингидан эҳтиёткор" - дейди Майкл Кусумано, MIT Sloan менежмент мактаби декан ўринбосари.

Компаниялар ҳодимларини ишдан бўшатилишига қуйидагича изоҳ беришган:

Меtа: “Ковиднинг бошида дунё тезлик билан онлайн режимга ўтди ва электрон тижоратнинг ўсиши даромадларнинг катта ўсишига олиб келди. Кўпчилик бу пандемия тугаганидан кейин ҳам давом этадиган доимий тезлашув бўлишини башорат қилишди. Мен ҳам шундай қилдим, шунинг учун сармояларимизни сезиларли даражада оширишга қарор қилдим. Афсуски, бу мен кутгандек бўлмади.”

Google: "Сўнгги икки йил ичида биз кескин ўсиш даврларини кўрдик. Ушбу ўсишни таъминлаш ва қўллаб-қувватлаш учун биз бугунги кундагидан фарқли иқтисодий ҳақиқатни ишга олдик."

Microsoft: "Мижозларнинг пандемия даврида рақамли харажатларини тезлаштирганини кўрганимиз сабабли, энди биз уларнинг рақамли харажатларини камроқ харажат қилиш учун оптималлаштиришларини кўрмоқдамиз."

Spotify: "Кўплаб етакчилар сингари, мен ҳам пандемиянинг кучли шамолларидан омон қолишга умид қилдим ва бизнинг кенг глобал бизнесимиз ва рекламалар секинлашуви таъсирининг паст хавфи бизни изоляция қилади, деб ишонардим. Ўйлаб қарасам, мен даромадимиз ўсишидан олдин инвестиция қилишда жуда шуҳратпараст эдим. Шу сабабли, бугунги кунда биз ходимлар базасини компания бўйлаб тахминан 6% га қисқартирмоқдамиз."

Stripe: “2020 йилда пандемия бошланганда дунё бир кечада электрон тижорат томон бурилиб кетди. Биз 2020 ва 2021 йиллар давомида илгари кўрганимиз билан солиштирганда сезиларли даражада юқори ўсиш суръатларига гувоҳ бўлдик. Ташкилот сифатида биз янги иш режимига ўтдик ва ўшандан бери даромадимиз ҳам, тўлов ҳажмимиз ҳам 3 баравардан ошди. Ҳозир дунё яна ўзгариб бормоқда.”

Microsoft каби дастурий таъминот компаниялари ҳар бир ходим учун 500 000 доллар ёки камида 300 000 доллар даромадга эга бўлиши керак, дейди Кусумано. “Бу ундан юқори бўлиши мумкин, лекин ундан пастга туша бошлагач, ишчилар сони жуда кўп экан, деб хавотирлана бошлайсиз. Шундай қилиб, ҳодимлар ҳар йили ёки ҳатто чоракда бир марта кўриб чиқиладиган масаладир".

Ишдан бўшатишлар акциялар нархини оширишга ёрдам берадими ёки йўқлиги ҳақидаги қарашлар турлича: бир тадқиқотда заводларни ёпган ва ходимларини ишдан бўшатган компаниялар бошқа компанияларга қараганда яхшироқ даромад келтирган. 2020 йилги коронавирус пандемияси даврида ишдан бўшатишлар акциялар нархига умуман таъсир қилмаган эди.

Ишдан бўшатишлар битта аниқ таъсирга эга. Иқтисодчи Пфеффернинг тадқиқотлари шуни кўрсатдики, ишдан бўшатиш одамларни том маънода ўлдиради - кимдадир ўз жонига қасд қилиш эҳтимолони оширади ва ишдан бўшатилганлар орасида ҳам, қолганлар орасида ҳам стрессни кучайтиради. Ишдан бўшатиш, шунингдек, иш билан банд бўлганлар орасида ўз карерасига нисбатан ишончни камайтириши мумкин.

Муаллиф: Ҳидоятхон Атабаев

ЎҚИНГ: Google'нинг янги сунъий интеллект лойиҳаси матнни мусиқага айлантириб беради