Салкам 50 ёшли уяли телефонлар тарихи

Бугунги кунда смартфонлар ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланиб улгурди, лекин яқинда бундай қурилмалар ҳатто мавжуд эмас эди. 1990 йилда мобил алоқадан фойдаланувчилар сони 11 миллион атрофида бўлган бўлса, 2020 йилга келиб бу рақам 2,5 миллиардга етди. Хўш, биз бу ерга қандай келдик? Қандай қилиб биз ипдаги консерва банкасидан бутун дунё кафтимизда бўлишигача эришдик? Келинг уяли телефонлар тарихи бўйлаб саёҳат қиламиз.

Биринчи портатив уяли телефон 1973 йилда Motorola томонидан ихтиро қилинган. 1973 йил 3 апрелда Motorola  муҳандиси Мартин Купер DynaTAC 8000Х портатив телефонида биринчи қўнғироғини амалга оширади. У фойдаланган прототипнинг оғирлиги 2,4 фунт (1,1 кг), ўлчами эса 23 х 13 х 4,5 см бўлиб, унда атиги 30 дақиқа гаплашиш мумкин эди ва уни қувватлаш учун 10 соат керак бўларди. DynaTAC телефони ўша пайтда 3995 долларга баҳоланган, бу бугунги кунда 10 000 долларга тенг.

1985 йилга келиб, Siemens компанияси ўзининг чамадон кўринишидаги Siemens Mobiltelefon C1 телефонини чиқарди.

Орадан икки йил ўтиб, 1987 йилда Nokia ўзининг Mobira Cityman 900 номли биринчи мобил телефонини тақдим этди. Телефон батареяси билан бирга атиги 800 грамм оғирликда бўлиб, ўша вақтда қиммат ва эксклюзив ҳисобланган.

Бир йилдан кейин эса, 1988 йилда Samsung ўзининг биринчи "қўл телефони" — SH-100 ни ишлаб чиқди. Бу Кореяда ишлаб чиқарилган биринчи мобил телефон эди.

Ана шундай "ғишт" услубидаги кўплаб уяли телефонлардан сўнг, Motorola ўзининг янгича MicroTAC — очилиб ёпиладиган дизайндаги телефони билан бозорга янгилик олиб кирган.

Шундай қилиб, 90 йилларда телефон корпуслари кичрайиб, антенналар юпқалашди. 1992 йилда чиқарилган Nokia 1011 биринчи оммавий ишлаб чиқарилган GSM (2G) телефони бўлди.

Илк смартфонлар қачон чиқарилган деб ўйлайсиз? Йўқ, улар 2000 йиллардан олдин яратилган. Биринчи смартфон кўпчилик тасаввур қилганидан анча олдин, 1994 йилда IBM томонидан тақдим этилган ва у компаниянинг Simon иловаси ва сенсорли экранига эга бўлган. Шошилган қиз эрга ялчимас деганларидек, эрта чиқарилган смартфон бозорда трендга чиқа олмаган, аксинча, оддий, тугмали телефонлар янада машҳурлашишда давом этган.

1996 йилда Motorola биринчи вибрация режимига эга StarTAC телефонни чиқарди.

Шунингдек, худди шу йилда Nokia илк QWERTY клавиатурасига эга Communicator 9000 телефонини тақдим қилди. Телефон клавиатурадан ташқари, электрон почта, веб-браузер, факс, матнни қайта ишлаш каби кўплаб бизнес билан боғлиқ функцияларни ҳам қўллаб-қувватлаган.

1997 йилда ташқи антеннасиз биринчи телефон: Hagenuk GlobalHandy чиқарилган бўлса, 1988 йилда Siemens S10 — рангли экранга эга бўлган биринчи уяли телефони ишга туширилди. Ўша йили учинчи авлод мобил тармоғининг ишга туширилиши яна бир катта воқеа бўлди.

Бир йилдан кейин эса Motorola Timeport 3G ни қўллаб-қувватлайдиган биринчи телефон бўлди. Motorola бу янги технологияни ўз телефонларига киритган ягона компания эмас эди.

Nokia 7110 телефони интернетга кириш имконини берувчи браузерга эга бўлган биринчи уяли телефонини чиқарди.

99 йилда Samsung ҳам яхшигина шовқин солган. У MP3 плеер ва телефонни бирлаштириб, мусиқа тинглаш имконини берувчи иккитаси бирда бўлган Samsung SPH-М100 Uproar ни тақдим қилган.

Nokia'нинг 5210 телефони ўзининг сув сачралишига жидамли танаси билан ўша йилнинг яна бир янгилиги бўлган.

Айнан шу йили дунёдаги биринчи GPS хусусиятига эга Benefon Esc! ҳам тақдим қилинган.

Бугунги смартфонларини усиз тасаввур қилиб бўлмайдиган хусусият, камералар, биринчи бўлиб Kyocera VP-210 VisualPhone телефони билан чиқарилган. У олд томонда атиги 0.110MP бўлган камерага эга эди. Ҳа, 99 йил телефон бозори ана шундай инновацияларга бой бўлган.

ХXI асрга келиб, телефонлар янада кичикроқ ва енгилроқ бўла бошлаган. Айнан 2000 йилда барча даврларнинг энг машҳур телефонларидан Nokia 3310 сотувга чиқарилган. Шундан кейин, 2001 йилда радио ва календарга эга биринчи телефон: Nokia 8310, Bluetooth'ни қўллаб-қувватлайдиган биринчи телефон: Ericsson T39 чиқарилган.

2005 йилга келиб, биринчи сувга чидамли телефон чиқарилган. Casio G'zOne бир метргача сув остида тура олар эди.

Мобил телефонлар тарихидаги энг катта воқеалардан бири 2007 йилда бўлиб ўтди. iPhone 2G номи билан танилган биринчи iPhone ишга туширилди ва сенсорли интерфейс фойдасига кўпгина жисмоний аппарат тугмалари олиб ташланганлиги кўпчиликни ҳайратда қолдирди.

Бир йил ўтгач, биринчи Android телефони HTC Dream ҳам ишга туширилди.

Ундан яна бир йил ўтиб, Samsung ўзининг биринчи Galaxy смартфони: Samsung GT-I7500 ни тақдим қилди.

2010 йилда эса Sony Ericsson мобил ўйин бозорини нишонга олди ва ўйин тажрибасига қаратилган ўйин консолига ўхшаш Sony Ericsson Xperia Play телефонини яратди.

2011 йилда Xiaomi ўзининг илк телефони — Mi 1 телефонини чиқарди.

2013 йилда Apple бармоқ изини аниқлаш технологиясига эга бўлган iPhone 5S смартфонини тақдим қилди.

2014 йилда биринчи OnePlus ўзининг биринчи смартфонини (One) сотувга чиқарди.

2015 йилда Samsung эгри қирралари дисплейга эга бўлган биринчи смартфон, Galaxy S6 Edge ни тақдим қилди.

Google'нинг биринчи смартфони Pixel бўлмаган, у 2015 йилда Nexus 5Х смартфонларини чиқарган.

2016 йилда Apple iPhone 7 Plus ни чиқарди ва у қулоқчин уяси эга бўлмаган биринчи смартфон эди.

2017 йилда Asus биринчи бўлиб, 8GB оператив хотирага эга Zenfone AR ни,

Nokia ўзининг 3310 телефони қайта ишланган версиясини,

Apple биринчи симсиз зарядлана оладиган iPhone - iPhone 8 ни,

кейин эса Touch ID ўрнига юзни аниқлаш технологияси, Face ID га эга iPhone X смартфонини тақдим этди.

Айнан шу йили икки экранли ZTE Axon М ҳам чиқарилди ва бу ўша пайт учун бу инқилобий эди.

2018 йилда Huawei P20 Pro смартфони чиқарилди ва у илк уч камерага эга эди.

Шу йили биринчи бўлиб экран ости бармоқ изи сенсорини ўз ичига олган Vivo Х20 Plus UD ҳам тақдим қилинди.

2019 йилда 5G тармоғи ишга туширилди ва у билан ишлайдиган Samsung Galaxy S10 5G смартфонлари чиқарилди.

Ўша йили ҳақиқий букланувчи Samsung Galaxy Fold смартфонлари дунё юзини кўрди.

Биринчи 108MP камера сенсорига эга Xiaomi Mi Note 10 ҳам шу йилда чиқарилган эди.

2020 йилда ZTE илк экран ости камерасига эга Axon 20 5G ва 144Hz экран янгиланишига эга ZTE nubia Red Magic 5G смартфонини бозорга чиқарди.

OnePlus эса ўзининг дунёдаги илк AR (кенгайтирилган реаллик) га эга Nord смартфонини тақдим қилганди.

Шунингдек, LG ўзининг Т шаклидаги икки экранли Wing 5G смартфонини ҳам 2020 йилда чиқарганди.

2021 йилда дунёдаги илк 1TB хотирали ZTE Axon 30 Ultra тақдим қилинди.

Бу йилда Oppo ўзининг кенгаядиган экранли Oppo Х смартфони консептини чиқарди.

Xiaomi ўзининг илк экран ости камерасига эга Mi Mix 4 смартфонини сотувга чиқарди.

Samsung тўртинчи авлод Galaxy Z Fold ва Z Flip букламафонларини намойиш қилди.

2022 йилда iQOO смартфонни 10 дақиқада 100% қувватлаш имкони берувчи 200W қувватлаш технологиясига эга iQOO 10 Pro'ни чиқарди. Мана бугунги кунга ҳам етиб келдик. Яқинда Apple компанияси ўзининг iPhone 14 смартфонларини SIM-карта уяларисиз тақдим қилди. Motorola биринчилардан бўлиб, 200МП камерали смартфон чиқарди, лекин эллик йиллик эволюциядан кейин ҳам биз смартфонларда кўришни истайдиган янгиликлар бор. Tурли қисмларга бўлинадиган смартфон, ички дрон камерали смартфон ва ҳоказо... Бизни кузатишда давом этинг.

ЎҚИНГ: Қачон Apple ҳам букламафон чиқаради?