IP manzil haqida
IP manzil (o‘qilishi (ay-pi) ingilizcha Internet Protocol)- Qurilmaning tarmoqdagi takrorlanmas virtual manzilidir.
Internet va local tarmog‘idagi qurilmalar bir biri bilan IP protokoli orqali bir birini IP manzillariga ma’lumot junatish orqali aloqa qilishadi. Bu aloqaning o‘ziga yarasha qonun qoidalari bor va shu qonun qoida asosida bir IP manzil ikkinchi IP manzilga xabar (paket) jo‘natadi va shu qonun qoida protokol deyiladi.
Bu takrorlanmas IP manzil qurilmada (kompyuter/router(marshrut)/..) emas balki tarmoq interfeysida bo‘ladi.
IP manzillarning xozirda ikki avlodi mavjud.
1. IPv4 (Internet prtokolining to‘rtinchi avlodi).
2. IPv6 (Internet prtocholining oltinchi avlodi).
IPV4 manzil 32 bitdan tashkil topgan bo‘ladi. Bitlar ikkilik sanoq tizimida 0 va 1 larni ifodalaydi. Demak IP manzil 32 ta 0 va 1 larning ketma-ketligidan tashkil topgan bo‘ladi. Ikkilik ko‘rinishda 11111111 11111111 11111111 00000000 bunday ko‘rinishda yoziladi. Biz uchun bunday holatda o‘qish qiyinchilik va tarmoqda chalkashlik xosil qiladi ya’ni eslab qolish yoki biron bir sonni noto‘g‘ri kirg‘azish. O‘zimiz uchun qulay bo‘lishi uchun o‘nlik sanoq tizimiga o‘tkazib foydalanamiz.
32 bitlik manzillar sxemasida 4 mlrd dan ortiq IP larni tuzush mumkin.
IPv6— yangi avlod hisoblanib, IPv4 dan farqli ravishda keng imkoniyatga ega. IPv6 128 bitdan tashkil topgan bo‘ladi. IPv6’ning ko‘rinishi quyidagicha fe80:0:0:0:200:f8ff: fe21:67cf. Manzillar ikki nuqta bilan ajratiladi. Bu IP manzillar facebook.com va shunga o‘xshash mashxur saytlarga o‘rnatilgan.
Biz manzillarni o‘nlik sanoq tizimida ishlatganimiz bilan tarmoq interfeyslari IP manzilni ikkilik ko‘rinishi bilan ishlaydi. Shunda IP manzilning har-biri 8 bitdan iborat bo‘lgan to‘rtta oktetlardan tashkil topgan sonlar to‘plami bo‘ladi. Undagi har-bir bit o‘z qiymatiga ega bo‘ladi. IP manzil kiritilishini quyidagi turlari mavjud
1.Static
2.Dinamic
Static IP manzillar foydalanuvchiga o‘zgarmas IP manzil beradi. Masalan sayt yoki biron bir server va hakozolarning egasi bo‘lsangiz.
Dinamic IP manzillar esa o‘zgaruvchan IP manzillar degani. Bu degani IP manzillarni boshqa kompyuterniki bilan bir xil bo‘lib qolishidan ximoyalaydi. Chuqurroq kiradigan bo‘lsak, masalan internet provayderining 4000 ta foydalanuvchisi bor, lekin real vaqtda 1000ta foydalanuvchi ishlaydi. Demak 1000 ta IP manzil yetadi degani va tarmoq administratorining vazifasini yengillashtiradi. Dinamic IP manzil bir marta beriladi kompyuterning tarmoqqa qayta kirganda unga yangi IP manzil beriladi. Bu degani, tarmoqqa ulangan har bir kompyuter, qayta ulanishni amalga oshirganda, har gal har xil IP manzil oladi.
IP manzillar tarmoqda foydalanishiga ko‘ra ikki xil buladi.
1. global (real, beliy, oq)
2. local (seriy)
Lacol IP manzillar global tarmoqda ishlatilmaydi va bu IP manzillarga global IP manzil orqali kirib bo‘lmaydi va xafsizlik ta’minlanadi. Quyida local manzillarning ro‘yhati keltirilgan, ular cheklangandir.
10.0.0.0 — 10.255.255.255,
172.16.0.0 — 172.31.255.255,
192.168.0.0 — 192.168.255.255
127.0.0.0 – 127.255.255.255
Qolgan barcha IP manzillar global tarmoqda foydalaniladi.
Kompyuterimizning IP manzilini aniqlash uchun Windows’da PUSK=>Vipolnit..=>CMD=>IPCONFIG
Windows IP Configuration.
OS Unix’da, o‘zining IP-manzilini bilish uchun, buyruqlar satrida ipconfig buyrug‘ini terib bilish mumkin.
Domen nomidagi IP-manzilni nslookup buyrug‘i orqali bilish mumkin.
Manba: ITportal.uz
