Windows 30 yoshga to‘ldi: vizual tarix

Shaxsiy kompyuterlar inqilobi bundan 30 yil avval aynan shu haftada boshlangan edi — Microsoft 1985 yil 20 noyabr kuni MS-DOS o‘rniga yangi tizim — Windows’ning birinchi versiyasini taqdim etgandi.

The Verge’ning yozishicha, Windows 1.0 bugun biz foydalanayotgan Windows tizimlaridan keskin farq qilardi. Shunga qaramay, kompyuterlar uchun mo‘ljallangan jahondagi eng ommabop operatsion tizimning so‘nggi versiyasi — Windows 10’da ham 30 yil avvagi tizimda ko‘rsa bo‘ladigan skroll-barlar, drop-daun menyular, yorliqlar, muloqot oynalari va Notepad hamda MS Paint kabi dasturlar bor.

Mobil qurilmalarning ommalashib, ular uchun mo‘ljallangan operatsion tizimlar kundan-kunga takomillashib borayotgani sabab, 2045 yilda ham biz Windows’ning keyingi 30 yillik tarixiga nazar tashlashimiz ehtimoli kam. Bugun esa Microsoft’ni Microsoft qilgan operatsion tizim o‘tgan davr mobaynida qanchalik o‘zgarganini kuzatishimiz mumkin.

Windows 1.0 (1985)

Ibtido: Windows 1.0’da grafik interfeys joriy etilgan, unda sichqoncha bilan ishlash mumkin edi, shuningdek, bir qator muhim dasturlar bor edi.

Windows 2.0 (1987)

Word va Excel kabi ommabop dasturlar birinchi bo‘lib Windows 2.0’da paydo bo‘lgan.

Windows 3.0 (1990)

Windows 3.0’da interfeys sezilarli yaxshilangan, yangi Dastur va Fayl menejerlari paydo bo‘lgan. Tizimning 3.1 versiyasida davr o‘yini — «Sapyor» paydo bo‘lgan.

Windows NT 3.5 (1994)

Windows NT’ning ikkinchi chiqishi — Windows NT 3.5’da Microsoft xavfsizlikni ta’minlash va fayllar almashinuviga katta e’tibor qaratdi.

Windows 95 (1995)

Windows 95 — operatsion tizim tarixidagi eng muhim yangilanishlardan biri. Windows’da Start («Pusk») menyusi tatbiq etildi, xilma-xil dasturlar, jumladan, Internet Explorer paydo bo‘ldi.

Windows 98 (1998)

Windows 98 tizimi Windows 95’ning muvaffaqiyatlari va kompyuterning ishlab chiqarish samaradorligini oshirish asosida tayyorlandi. Microsoft bu safar internetga katta e’tibor qaratdi — tizimda internet bilan bog‘liq ish va vazifalarni osonlashtirishga xizmat qiluvchi Active Desktop, Outlook Express, FrontPage Express, Microsoft Chat, NetMeeting kabi dastur va funksiyalar mavjud edi.

Windows ME (2000)

Windows ME’da asosiy urg‘u multimediaga qaratildi, biroq u yaxshi ishlamas, ko‘p xatolik berardi. Windows Movie Maker dasturi birinchi marta aynan ME’da paydo bo‘ldi, Windows Media Player va Internet Explorer kabi dasturlar esa yangilandi va yaxshilandi.

Windows 2000 (2000)

Windows 2000 avvalgi versiyalardan biri — Windows NT asosida biznes bilan bog‘liq mijozlar va server kompyuterlari uchun ishlab chiqilgan edi.

Windows XP (2001)

Windows XP’da Microsoft’ning shaxsiy va biznes kompyuterlarni uyg‘unlashtirish borasidagi harakatlari meva berdi. Bungacha Windows’ning hech bir versiyasi yetti yil davomida bozorda yetakchilik qilmagandi.

Windows Vista (2007)

Windows Vista xuddi Windows NT kabi sovuq kutib olindi. Microsoft kompaniyasi Vista ustida olti yil ishlab, yangi aero-interfeysni joriy etgan va xavfsizlik xossalarini kuchaytirgan edi, biroq bularning yangi, yaxshiroq kompyuterda soz ishlardi. Vista — Windows tarixidagi eng ko‘p tanqid qilingan tizimlardan biridir.

Windows 7 (2009)

2009 yili Vista bilan bog‘liq bo‘shliqlar o‘rnini to‘ldirish uchun Windows 7 chiqarildi — Microsoft korporatsiyasi tizimning ish samardorligini oshirish va foydalanuvchi interfeysini yaxshilash ustida ko‘p mehnat qilgani sezilib turardi. Windows 7 hozirda Windows’ning eng ommabop versiyalardan biridir.

Windows 8 (2012)

Windows 8’da tizim keskin redizaynga uchradi — Microsoft «Pusk» tugmasidan voz kechib, uni boshlang‘ich ekran bilan almashtirdi. Ishchi stolidagi eski dasturlar o‘rniga esa «metro uslubi»dagi ilovalar ishlab chiqildi. Kompaniya bu tizimni sensor ekranli va planshetli kompyuterlar uchun mo‘ljallagandi. Microsoft ko‘pchilik uchun kutilmagan bu qadamdan so‘ng, Windows’ning kelajagini jiddiy o‘ylab ko‘rishga majbur bo‘ldi.

Windows 10 (2015)

«Pusk»ka qaytish: Windows 10’da hammamiz uchun tanish «Pusk» qaytdi, Cortana, Microsoft Edge va Xbox One kabi yangi funksiyalar qo‘shildi. Tizim asosan gibrid noutbuklar va planshetlar uchun mo‘ljallangan.

Manba: Daryo.uz